معرفی
یخ خشک (dry ice)، شکل سرد و فشرده شده دیاکسیدکربن (CO2) است که بر اثر کاهش دما (منفی ۷۸ درجه سانتیگراد) متراکم و جامد شده است. این ماده غیرسمی و غیرخوراکی است. هر کیلوگرم یخ خشک، حدود ۱.۶ کیلوژول گرما جذب کرده و تبدیل به گاز می‌شود.
در فرایند تصعید، یخ خشک به‌صورت آنی از حالت جامد به حالت گاز تغییر فاز می‌دهد بدون اینکه وارد فاز مایع شود. در اثر این فرایند دود سفیدی ایجاد می‌شود که می‌تواند کاربردهای مختلفی داشته باشد.
لازم به ذکر است که فرایند تصعید یخ خشک در دماهای گرم‌تر از ۷۸- درجه سانتیگراد صورت می‌گیرد و در طول این فرایند هیچ‌گونه نم یا رطوبتی ایجاد نمی‌شود. اگر تصعید به کمک آب گرم انجام شود باعث ایجاد ابرهای متراکم بسیار زیبا و در نتیجه خلق جلوه‌های ویژه می‌شود که در مراسم‌ها و جشن‌ها و فیلم‌ها معمولاً از این روش برای تصعید یخ خشک استفاده می‌شود.
ویژگی‌های یخ خشک
یخ خشک دارای ظرفیت تبرید معادل ۱۷۰٪ بیشتر از یخ معمولی است.
یخ خشک یک عامل ضدباکتری و قارچی است.
یخ خشک با نرخی حدود ۲ تا ۴.۵ کیلو در هر ۲۴ ساعت در یک جعبه یخ معمولی تصعید می‌شود.
یخ خشک در مقایسه با یخ معمولی، وزن کمتری و چگالی بالاتری دارد بنابراین حمل‌ونقل آسان‌تری نیز دارد.
یخ خشک از چه چیز تولید می‌شود؟
دیاکسیدکربن در شرایط عادی و در دمای محیط به‌صورت گاز وجود دارد که با فشرده‌سازی آن در شرایط خاص ترمودینامیکی و فیزیکی، به دیاکسیدکربن جامد یا همان یخ خشک تبدیل می‌شود و دمای آن تا ۷۸- درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد. در تولید صنعتی یخ خشک، گاز دیاکسیدکربن را درون مخازن بزرگ وارد می‌کنند و سپس با استفاده از تجهیزات دقیق فرایند فشرده‌سازی و خنک‌سازی را بر روی آن انجام می‌دهند.
یخ خشک از چه چیز تولید می‌شود؟
دیاکسیدکربن در شرایط عادی و در دمای محیط به‌صورت گاز وجود دارد که با فشرده‌سازی آن در شرایط خاص ترمودینامیکی و فیزیکی، به دیاکسیدکربن جامد یا همان یخ خشک تبدیل می‌شود و دمای آن تا ۷۸- درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد. در تولید صنعتی یخ خشک، گاز دیاکسیدکربن را درون مخازن بزرگ وارد می‌کنند و سپس با استفاده از تجهیزات دقیق فرایند فشرده‌سازی و خنک‌سازی را بر روی آن انجام می‌دهند.
روش‌های تولید یخ خشک به طور خلاصه به ترتیب زیر است:
۱. گاز دی اکسید کربن خالص را زیر فشار و سرما قرار می‌دهند تا به مایع تبدیل شود.
۲. در هنگام فشرده کردن مقداری از دی اکسید مایع تبخیر می‌شود و با پایین آمدن درجه حرارت دی اکسید کربن مایع، مقدار باقی مانده در نهایت به‌طور کامل از مایع به جامد تبدیل می‌شوند.
۳. در نهایت دیاکسیدکربن جامد را که فشرده و جامد شده است با قالب‌های کوچک یا بزرگ مکعبی، یخ خشک را بسته‌بندی می‌کنند. استانداردهای این قالب‌های مکعبی تقریباً ۳۰ کیلوگرم است.
کاربردهای دیاکسیدکربن
دیاکسیدکربن کاربردهای مختلفی دارد که متناسب با نوع و درجه کیفی آن در جایگاه‌های ویژه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. از رایج‌ترین کاربردهای دیاکسیدکربن موارد زیر است:
تولید انواع نوشیدنی‌های گازدار
رفع رنگ و رنگبری در صنایع شکر و قند
تولید یخ‌خشک برای مواد غذایی فاسدشونده
تولید اوره کربنات و بی کربنات
تولید سدیم سیلیکات
قابل استفاده در صنایع ریخته‌گری
استفاده در صنایع قالب‌گیری
استفاده در صنایع اطفاء حریق
مشخصات کلی دیاکسیدکربن تولیدی شرکت خمیر مایه و الکل رازی
- گاز دی اکسید کربن به عنوان یک عامل خنثی کننده برای کنترل PH مورد استفاده قرار می گیرد.
- گاز دی اکسید کربن برای تخلیه بخار شیمیایی دی اکسید سیلیکون استفاده می شود.
- دی اکسید کربن در مخلوطهای گازی برای نظارت بر میزان آلایندگی خودروها و نظارت بر محیط زیست استفاده می شود.
- دی اکسید کربن به صورت گسترده در آتش خاموش کن های مورد استفاده قرار می گیرد.
- گاز دی اکسید کربن در ترکیب با اتیلن اکساید برای سیستم های ضدعفونی مورد استفاده قرار می گیرد.
- گاز دی اکسید کربن برای تولید رنگ و لاک الکل استفاده می شود.